Kobiety w Świecie IT. Czy Kobiety Mają Mniejsze Szanse By Odnaleźć Się w Programowaniu?

Na przestrzeni ostatnich kilku dekad dokonało się wiele zmian, zarówno w sposobie myślenia, jak i w postępowaniu osób z naszego kręgu kulturowego. Po erze wyzwolenia seksualnego, jaka nastąpiła u schyłku dwudziestego wieku, przyszedł czas na próbę wyzwolenia płci z okowów stereotypów i powiązanych z nimi funkcjami społecznymi poszczególnych grup. Wzorce zachowań nierozerwalnie związane z płciami od wielu lat kształtowały rzeczywistość wokół nas i choć bardzo staramy się to zmienić, na ile skutecznie nam się to udaje?

Kobiety w Świecie IT. Czy Kobiety Mają Mniejsze Szanse By Odnaleźć Się w Programowaniu?

Stereotypy, a wybór ścieżki kariery

W zbiorowej świadomości na temat wielu grup społecznych istnieje wiele uproszczonych obrazów. Są one zazwyczaj używane w celach humorystycznych, lecz ich zabarwienie wartościujące często kształtuje ogólny obraz otaczającej nas rzeczywistości. Szczególnie widoczne jest to na przykładzie podziału ról społecznych na podstawie płci biologicznej. Większość z nas została wychowana w jasnym podziale na to, co "męskie" i "kobiece". Po narodzinach chłopiec otrzymywał niebieskie ubranko, dziewczynka różowe. Samochodziki i klocki nie były dobrze odbierane w rękach bawiącej się dziewczynki, tak jak lalki nie przystoiły chłopcom.

Niestety tego typu kategoryzacja nie kończy się na etapie wczesnoszkolnym. Także późniejsze wybory - hobby, np. piłka nożna i taniec, czy podział ról domowych, np. zarabianie pieniędzy i opiekę nad domem to wynik przypisywania wszystkim przedstawicielom danej grupy pewnych cech stereotypowych właśnie dla niej. Nic więc dziwnego, że te podziały są w nas tak głęboko zakorzenione, iż nawet w dorosłym życiu ciężko jest nam porzucić wrażenie o ich słuszności.

Choć postęp w myśleniu następuje, to są branże, w których płeć bardzo mocno determinuje wartość pracownika podczas rekrutacji, jak i samą liczbę odpowiadających na zgłoszenia kandydatów. Tak samo, jak niewiele jest pielęgniarzy w szpitalach i nauczycieli wychowania przedszkolnego płci męskiej, tak próżno szukać żeńskich pracowników fizycznych, czy programistek. Lecz czy winę za taki stan rzeczy ponoszą tylko stereotypy?

No Fluff Jobs - raport dla kobiet

Pracownicy portalu No Fluff Jobs w 2020 roku z okazji dnia kobiet postanowili zorganizować ankietę, która obrazowałaby polską branżę IT oczami kobiet. Odbiła się ona szerokim echem zarówno w środowisku IT, jak i w mediach. Nie były analizowane różnice kulturowe, bariery psychologiczne i socjologiczne, ale czyste dane: zarobki, oczekiwania, umiejętności oraz doświadczenie. Po roku powtórzono to doświadczenie i powstał kolejny raport. Warto przyjrzeć się danym, które przedstawiają oba.

Szacuje się, że około 30% wszystkich specjalistów IT stanowią w Polsce kobiety. Wśród ankietowanych osób płci żeńskiej nie pracujących w branży aż 60% zadeklarowało, że wie, na czym polega ta praca oraz że myślało nad przebranżowieniem się pod IT. Decydującymi powodami, dla których nie podjęły tej decyzji były:

problem ze znalezieniem sposobu na rozpoczęcie nauki,
uznanie szkoleń i kursów za zbyt drogie lub terminy ich odbywania za niedogodne,
strach przed zmianą,
mała liczba ofert pracy dla początkujących.

Co ciekawe, żadna z ankietowanych osób nie wspomniała o trudnościach w dostępie kobiet do branży IT.

Kobiety częściej niż panowie decydują się jednak w końcu na zmianę zawodu. Ponad 42% zapytanych przebranżowiło się, podczas gdy odsetek deklarujących podobną decyzję mężczyzn wynosi niecałe 30%.

Kobiece kwalifikacje według No Fluff Jobs

Ankieta wykazała, że programistki mają duże doświadczenie i świetne kwalifikacje. Większość z nich ukończyła studia informatyczne lub kierunek pokrewny. Wiele z tych, które zdecydowało się na przebranżowienie, zdobyła tytuł po kierunku humanistycznym, społecznym lub matematyczno-przyrodniczym. Według ankiety z 2021 roku aż 53% kobiet w IT ukończyło studia inne, niż informatyczne. 22% wszystkich działających obecnie programistek samodzielnie zdobyło wiedzę, a 12% w wyniku ukończonego kursu. 19% podjęła się pracy w sektorze mimo ukończenia studiów niezwiązanych z informatyką. Tylko 28% kobiet zadeklarowała ukończenie studiów o profilu informatycznym.

Do języków programowania, w których kobiety czują się najlepiej można zaliczyć: C#, JavaScript, Java, Python, SQL.

Pełnione funkcje oraz warunki zatrudnienia

Ankietowane panie deklarują, że dla kandydatek na programistki wymarzonymi kierunkami kariery jest praca w Designie, Testingu i Front-endzie. W rzeczywistości podział ten wygląda nieco inaczej, a życie weryfikuje późniejsze decyzje. Największy odsetek (16% ankietowanych) pracuje w Testingu. Po 12% głosów otrzymały Back-end i Front-end. Najmniej specjalistek pracuje w działach Embedded, Security, Gaming i IT Administration.

Jak wypadają liczby w porównaniu z męską częścią branży? Okazuje się, że stanowiska kierownicze zajmuje tyle samo pań, co panów. Funkcje menadżera, czy kierownika obsadzane są w zależności od kompetencji i wiedzy, nie powinien więc dziwić parytet w tej kwestii. Niepokojąca jest jednak dysproporcja w stosunkach doświadczenia do wysokości wynagrodzenia ze względu na płeć. Mężczyźni działający w branży IT na każdym poziomie doświadczenia zarabiają więcej od kobiet. Problem ten dotyczy jednak całego rynku pracy, nie tylko IT, a różnice w zarobkach są wskazywane między innymi przez Główny Urząd Statystyczny, Fundację Carrots, Instytut Badań Strukturalnych, czy Europejski Instytut do spraw Równości Kobiet i Mężczyzn.

Jeżeli wziąć pod uwagę typy umów, to wśród kobiet niezmiennie króluje umowa o pracę - 70% ankietowanych programistek pracuje w oparciu o nią. Jeszcze więcej, bo aż 76% wymieniło umowę o pracę jako najbardziej pożądaną formę zatrudnienia. Porównując te dane z zeszłym rokiem można zauważyć zmianę preferencji wśród pań. Jeszcze rok temu 66% wymieniło umowę o pracę, a 29% kontrakt B2B. W 2021 roku popularność B2B wśród kobiet spadła do 21%. Jest to dość niezwykła tendencja, ponieważ w branży IT kontrakt B2B był oferowany w aż 75% ogłoszeń o pracę w roku 2020 i był standardową formą zatrudnienia senior developerów.

Kobiety, które dopiero planują karierę w IT

Co motywuje kobiety do rozpoczęcia pracy w tym sektorze? Według badania No Fluff Jobs zestawienie pierwszych pięciu powodów wygląda następująco:
1. Wysokie zarobki – 70%.
2. Możliwość rozwoju osobistego – 51%.
3. Branża IT jest dla mnie fascynująca – 40%.
4. Możliwość pracy zdalnej – 36%.
5. Poczucie niespełnienia – 30%.

Decyzja o przebranżowieniu jest w przypadku kobiet bardzo świadoma i podbudowana uprzednim badaniem rynku pracy. 35% respondentek posiada doświadczenie zawodowe i mają już za sobą wyróżnienia w postaci pierwszych awansów.

Trudności i ułatwienia w drodze do zawodu programisty

Dla każdej osoby, która rozważa karierę w IT te dwa zestawienia powinny być niezwykle pomocne. Jest to niejako doświadczenie poprzedniczek w pigułce. Pozwoli ono na łatwiejsze przejście przez proces rozpoczęcia nauki i podtrzymania motywacji.

W odpowiedzi na pytanie, co stanowi największą trudność z podjęciu pracy w branży IT najwięcej, bo aż 39% wskazała trudność w znalezieniu odpowiedniej oferty pracy. Druga w kolejności była niewiedza od czego zacząć, tak odpowiedziało 34% kobiet. 26% nie wiedziało, jaką specjalizację wybrać. Podobne wyniki otrzymały: strach przed zmianą pracy i zbyt wysokie koszty nauki programowania.

Mimo, że aż 34% nie wie, od czego zacząć naukę, to aż 62% wskazuje dużą ilość materiałów dostępnych w Internecie za duże ułatwienie. Dane te są ze sobą poniekąd sprzeczne. Z jednej strony łatwy dostęp do ogromnych zasobów internetowych znacznie upraszcza samodzielną edukację. Z drugiej jednak, takie nagromadzenie nie usystematyzowanej, nie przefiltrowanej wiedzy może spowodować uczucie zagubienia i w konsekwencji zniechęcenia do rozpoczęcia procesu nauki.

Oto inne czynniki ułatwiające podjęcie pracy w branży według ankietowanych:

osoby, które już podjęły naukę w IT – 38%,
zwiększone zapotrzebowanie na specjalistów – 38%,
łatwość w przyswajaniu wiedzy – 33%.

Czy kobiety w IT czują się spełnione?

Odpowiedź na to pytanie jest jedną z ważniejszych, jeśli chodzi o wybór przyszłej ścieżki kariery. Motywacja płynąca między innymi z wysokich zarobków jest jednym z decydujących elementów podczas podejmowania decyzji, ale to satysfakcja płynąca z wykonywanej pracy sprawia, że zostaje się w zawodzie. 65% ankietowanych odpowiedziało twierdząco na pytanie, czy aktualna praca daje im spełnienie. Odsetek respondentek, które odpowiedziały negatywnie, pokrywał się z ilością kobiet, które pracę ostatecznie zmieniły.

Według raportu "Kobiety w IT" niezadowolenie z poziomu zarobków znalazło się aż na trzecim miejscu w zestawieniu powodów, dla których programistki pracę zmieniły. Na drugim miejscu była nieodpowiednia atmosfera w firmie z wynikiem 18%. Na mocne prowadzenie wysunęła się potrzeba nowych wyzwań - blisko ⅓ zapytanych kobiet wspomniała o tej pobudce.

Warto nadmienić, że dla kobiet pracujących w branży IT wysokie zarobki zajmują dopiero drugie miejsce wśród największych wartości. Aż 66% kobiet na pierwszym miejscu postawiło właśnie dobrą atmosferę w pracy, jako najważniejszą.

Jak się przebranżowić?

Obecnie jest dużo możliwości w jaki sposób najłatwiej przebranżowić się na programistkę. Myślę jednak, że najlepszym sposobem będzie udział w dobrej jakości szkoleniu online, które przygotuje Cię do tej pracy. Możesz w tym miejscu rozważyć dołączenie do szkolenia Zostań Programistą .NET , w którym nauczysz się programowania od zera. Po ukończeniu tego szkolenia będziesz miała wystarczającą wiedzę, by podjąć się pracy na stanowisku młodszy programista C#/.NET. Po szczegóły odsyłam tutaj.

Perspektywy na przyszłość

Przyszłość kobiet w branży IT maluje się pozytywnie. Choć nadal nie ma całkowitej równości w traktowaniu obu płci pod względem wynagrodzeń, to możliwości rozwoju i szansa na znalezienie zatrudnienia jest taka sama. W Polsce rynek programistów nadal potrzebuje około 50 tysięcy pracowników, a w całej Europie ta liczba sięga aż 600 tysięcy. Aby zrealizować zaplanowane projekty oraz sprostać wyzwaniom rozwijającego się rynku firmy muszą otwierać się na większą liczbą juniorów w branży, jest to więc idealny czas na rozważenie przebranżowienia i ewentualne rozpoczęcie nauki.

To wszystkie na dzisiaj. Jeżeli taki artykuł Ci się spodobał, to koniecznie dołącz do mojej społeczności – darmowe zapisy, gdzie będziesz również miał dostęp do dodatkowych materiałów i przede wszystkim bonusów. Do zobaczenia w kolejnym artykule.

Poprzedni artykuł - Programowanie a Pasja. Czy Programista Musi Być Pasjonatem?
Następny artykuł - Czy Programowanie Jest Dla Każdego? Kto Może Zostać Programistą?